Teoria prof. Coppingera.
Jego badania oparte były w dużej mierze na obserwacji psów zamieszkujących
wysypiska w rejonach okołorównikowych. Tej grupie poświęciłam największą uwagę. W swojej
odpowiedzi skoncentruję się również na najistotniejszych zmianach zachowania i morfologii
pomiędzy psem i wilkiem.
Teoria, na której się opieram przyjmuje, że cały proces rozpoczął się w okresie
neolitu(ok. 15 000 – 10 000 lat temu). W tym czasie nastąpiła zmiana trybu życia człowieka z
koczowniczego na osiadły. Umożliwiła ona powstanie nowej niszy ekologicznej zajmującej
tereny w pobliżu koczowisk, osiedli, prowizorycznych zabudowań człowieka. Gatunkiem który z
powodzeniem mógł się do niej adaptować był protoplasta psa współczesnego (osobnik z
rodziny Canis). Wilki, aby mogły koegzystować w obecności ludzi, musiały cechować się
krótszym dystansem ucieczki. Natomiast osobniki nie posiadające tej szczególnej zdolności
pozostawały w dalszym ciągu zupełnie dzikie. Teoria Coppingera zakładała również, iż
domestykacja miała miejsce w różnych częściach świata równocześnie. Ponad to zaznaczę, iż
w zależności od regionu świata morfologia psa jest różna. Przykładem są psy mieszkające na
północy i mające gęstsze futro od tych mieszkających w rejonach okołorównikowych. Warto w
tym miejscu wspomnieć, iż zmiana diety na bardziej roślinną(odpady z roli) spowodowała
zwiększenie produkcji enzymu amylazy, który pozwala trawić skrobię.
W opisywanym wyżej okresie wilki wyjadające pozostałości (odpadki) z koczowisk
zmieniły swój wzorzec zachowania. Poprzednio był on ukierunkowany na energochłonne
polowania. Można domniemać, że pokarm w pobliżu koczowisk był łatwiej dostępny, stały i nie
wymagał poszukiwań na większych przestrzeniach. Zmiana procesów zdobywania pożywienia,
zapoczątkowała proces przesuwania legowisk wilka w pobliże wysypisk. Przypuszcza się, iż z
powodu zmiany odległości do źródła pożywienia i mimowolnie bliżej ludzi, szczenięta wilcze
były narażone na kontakt z człowiekiem. Istotnym jest, iż działo się to przed 19 dniem życia
szczenięcia, nazywanym momentem krytycznym. Młode wilczki przestały widzieć zagrożenie w
człowieku i zaczęły stopniowo głębiej penetrować obszary wioski. Znajdowały tam lepsze
pożywienie w postaci resztek po działalności człowieka. Przypuszcza się, iż człowiek tolerował
tylko łagodne osobniki na terenach wiosek, a agresywne ze względów bezpieczeństwa
eliminował. Soczyste małe wilczki mogły zasilać również pozycję w menu ówczesnych ludzi. Na
początku selekcja była mimowolna i nieświadoma, ale miała wpływał na zmianę wzorców
związanych z zachowaniem wilka. Przetrwanie gwarantował łagodny temperament.
Z punktu widzenia ewolucyjnego już nie były im potrzebne energochłonne, duże
organizmy, a więc stopniowo zmniejszały się ich rozmiary (ciała, głowy, zębów, mózgu).
Konsekwencją zmian morfologicznych było powstanie małych piesków (village dogs) o różnym
temperamencie. Osobniki które cechowały się młodzieńczym temperamentem były bardziej
akceptowane przez ludzi. Pieski village dogs w porównaniu z protoplastą miały odmienne
wzorce zachowań. Należy tutaj wymienić dzień Unikania Ryzyka, dzień włączania się
Zachowań Drapieżczych jak również włączanie się zachowania reprodukcyjnego. Do tego
momentu współżyją one z człowiekiem na zasadzie jednostronnych korzyści, określane
komensalizmem.
W procesie obserwacji, wyciągnięto wnioski, iż niektóre z psów dzięki swoim cechom,
mogą być przystosowane do pomocy w codziennych czynnościach życiowych człowieka.
Można tutaj wymienić: stróżowanie, transport, czy pomoc przy polowaniach. Przydatność psów
do określonych funkcji rozpoczęła proces sztucznej selekcji. Gatunki uzyskiwały w ten sposób obupólne korzyści, określane mutualizmem. Sztuczna selekcja ze względu na użyteczność,
wpływała na wrodzone wzorce zachowania. Dzięki temu, człowiek zaczął wpływać świadomie
na naturalną sekwencję łowiecką, wygaszając i wzmacniając poszczególnej jej elementy.
Zaczęły się także tworzyć typy psów związane z konkretnymi zadaniami. Warto podkreślić, że
pomimo należenia do jednego gatunku wzorce zachowania psów różnią się od siebie. W
następstwie zastosowań i zachowania psów nastąpiły zmiany morfologiczne. Na tym etapie
udomowienia nieistotnym dla człowieka była wartość estetyczna psa.
Okres uprzemysłowienia i rozwoju cywilizacji w XIX wieku podsunął człowiekowi myśl o
hodowli psów pod względem wyglądu. W powyższym okresie zaczęły pojawiać się związki
kynologiczne, których zadaniem było opisanie ras i tworzenie ich wzorców. Zarejestrowane w
nich hodowle selekcjonowały psy, opierając się tylko na wzorcu rasy. Jest to najkrótszy w
historii okres korelacji człowieka z psem trwający ok. 200lat. Modyfikacji nie podlegało
zachowanie, a sama morfologia wyłaniająca kolejne rasy. Obecnie znamy ich ok. 500 i ta liczba
ciągle się zmienia.
Badania wykazały również, że podczas procesu udomowienia mutacji podlegał gen
WBS CR17- tzw. gen przyjaźni.